Giao tiếp là yếu tố quan trọng để xây dựng mối quan hệ và thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, có nhiều thói quen xấu và quan niệm sai lầm khiến mối quan hệ trở nên căng thẳng, mất đi sự hòa hợp. Dưới đây là những điều cần tránh trong giao tiếp để duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội.
1. KỴ NHỮNG TÍNH XẤU
Những tính cách tiêu cực ảnh hưởng đến khả năng kết bạn và hợp tác:
- Không tôn trọng người khác, ích kỷ, chỉ quan tâm đến lợi ích bản thân.
- Thiếu chân thành, kết bạn chỉ vì lợi ích.
- Quá lệ thuộc hoặc luôn tìm cách lấy lòng người có quyền lực.
- Thiếu tự tin hoặc quá kiêu ngạo, dễ đố kỵ, đa nghi, hay cố chấp.
- Cô lập bản thân, không muốn giao du.
- Đề ra yêu cầu khắt khe với người khác nhưng không thực tế.
Nếu mắc phải những tính cách này, cần nhanh chóng thay đổi để cải thiện mối quan hệ và thích ứng tốt hơn với xã hội.
2. KỴ BỊ ẢO GIÁC CHI PHỐI
Ấn tượng đầu tiên có thể sai lệch do định kiến hoặc thông tin một chiều. Nếu vội vàng đánh giá người khác dựa trên cảm giác ban đầu, ta dễ rơi vào thiên kiến, dẫn đến mâu thuẫn và hiểu lầm.
Ngoài ra, xã hội thường gán những đặc điểm cố định cho từng nhóm người (ví dụ: trí thức thì đãng trí, thanh niên thì nông nổi), nhưng không phải ai cũng giống nhau. Cần tiếp cận con người một cách khách quan, tránh để những ảo giác ban đầu ảnh hưởng đến cách nhìn nhận và đánh giá lâu dài.
3. KỴ VIỆC KHÔNG BIẾT CHỪNG MỰC
Giao tiếp đòi hỏi sự cân bằng để tránh gây khó chịu cho người đối diện:
- Tự trọng và tôn trọng người khác: Không nên hạ thấp bản thân nhưng cũng không được coi thường người khác.
- Tin cậy nhưng không cả tin: Cần tỉnh táo, không để bị lợi dụng.
- Làm nổi bật bản thân nhưng không chà đạp người khác: Cách thể hiện bản thân nên tinh tế, tránh khoe khoang hoặc tỏ ra kiêu ngạo.
- Thẳng thắn nhưng không thô lỗ: Góp ý chân thành nhưng không gây tổn thương.
- Khiêm tốn nhưng không giả tạo: Phải chân thành trong cách ứng xử.
- Cẩn thận nhưng không gò bó: Làm việc chắc chắn nhưng không quá cứng nhắc.
- Hoạt bát nhưng không tùy tiện: Vui vẻ nhưng không suồng sã.
4. KỴ THÓI XU NỊNH
Xu nịnh là hành vi nhằm lấy lòng người có quyền thế để đạt mục đích riêng. Điều này không chỉ gây hại cho chính người nịnh bợ mà còn làm sai lệch thông tin, ảnh hưởng đến quyết định của lãnh đạo.
Tuy nhiên, tôn trọng người khác là điều cần thiết, dù họ là lãnh đạo hay đồng nghiệp. Hãy giúp đỡ và thể hiện sự quan tâm một cách chân thành, không vụ lợi. Sự tôn trọng xuất phát từ đạo đức và ý thức chứ không phải là sự nịnh hót.
5. KỴ SỐNG THIẾU TÍNH HÀI HƯỚC
Hài hước giúp giảm căng thẳng, tạo sự thoải mái trong giao tiếp. Nó có thể xóa bỏ hiểu lầm, hàn gắn mối quan hệ và tạo không khí vui vẻ.
Những người thiếu hài hước thường khiến cuộc sống trở nên nặng nề. Hài hước không phải là tài năng bẩm sinh mà có thể rèn luyện bằng cách mở rộng kiến thức, quan sát tinh tế và học cách ứng biến linh hoạt trong giao tiếp.
6. KỴ SỰ THIÊN KIẾN
Thiên kiến là nhận định sai lệch về con người hoặc sự việc, thường xuất phát từ thông tin gián tiếp hoặc ấn tượng ban đầu. Có ba nguyên nhân chính dẫn đến thiên kiến:
- Phán xét dựa trên ấn tượng đầu tiên: Nếu gặp ai đó trong hoàn cảnh không thuận lợi, ta dễ có định kiến xấu về họ.
- Phản ứng tuần hoàn: Khi đã có định kiến, ta sẽ tìm cách chứng minh nó đúng, làm cho quan hệ trở nên tiêu cực.
- Suy đoán phiến diện: Nhìn nhận con người qua một đặc điểm đơn lẻ mà không xem xét tổng thể.
Cách khắc phục thiên kiến là tiếp cận con người một cách khách quan, chân thành, không để hình thức bên ngoài đánh lừa.
7. KỴ SỰ ĐA NGHI
Đa nghi khiến con người mất đi sự tin tưởng lẫn nhau, dẫn đến căng thẳng và bất hòa trong các mối quan hệ. Một câu chuyện nổi tiếng về một người mất búa cho thấy rằng khi ta nghi ngờ ai đó, mọi hành động của họ đều có vẻ đáng ngờ.
Để tránh hậu quả của sự đa nghi, cần xây dựng lòng tin thông qua sự thấu hiểu và giao tiếp thường xuyên. Quan hệ giữa con người chỉ bền vững khi có sự tin tưởng và cảm thông.
8. KỴ “XEM MẶT MÀ BẮT HÌNH DONG”
Nhiều người đánh giá người khác qua vẻ ngoài, tiền bạc hoặc địa vị mà không quan tâm đến phẩm chất bên trong. Thái độ này dẫn đến sự đối xử thiên vị và thiếu công bằng.
Trong lĩnh vực dịch vụ, nếu nhân viên phục vụ có thái độ phân biệt giữa khách hàng giàu và nghèo, điều đó không chỉ làm mất đi tính chuyên nghiệp mà còn ảnh hưởng đến danh dự của cả tổ chức.
Thay vì đánh giá con người qua vẻ bề ngoài, hãy dựa vào cách họ hành xử và đối xử với người khác.
9. KỴ KHÔNG DÁM LÀM QUEN VỚI NGƯỜI KHÁC GIỚI
Nhiều người lo sợ bị từ chối khi làm quen với người khác giới, đặc biệt nếu từng thất bại trước đó. Để vượt qua trở ngại này:
- Xác định nguyên nhân thất bại trước đó (tự ti, giao tiếp kém…).
- Rèn luyện kỹ năng giao tiếp, học cách thể hiện sự tự tin.
- Đừng quá đặt nặng kết quả, hãy tiếp cận người khác một cách tự nhiên.
Làm quen với người khác giới là kỹ năng quan trọng giúp mở rộng mối quan hệ và phát triển bản thân.
KẾT LUẬN
Những điều cần tránh trong giao tiếp chủ yếu xoay quanh việc kiểm soát cảm xúc, suy nghĩ và cách hành xử. Bằng cách rèn luyện sự chân thành, cởi mở, tôn trọng và lạc quan, ta có thể xây dựng những mối quan hệ bền vững và tạo ra môi trường giao tiếp tích cực.